Hiệu quả của Berberine ở bệnh nhân tiểu đường loại 2

Question

Bệnh tiểu đường loại 2 là một mối đe dọa sức khỏe trên toàn thế giới và việc điều trị căn bệnh này bị hạn chế bởi hầu hết các thuốc hạ đường huyết uống hiện có đều thất bại sau khi dùng lâu dài. Vì vậy, tìm kiếm thuốc mới theo đường uống là cần thiết để kiểm soát lâu dài đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường loại 2. Một số sản phẩm thực vật từ thực vật thường được coi là an toàn (GRAS) đã được sử dụng rộng rãi trong chăm sóc bệnh tiểu đường vì đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, chống béo phì và chống tăng đường huyết. So với các sản phẩm khác từ thực vật GRAS, berberine (C 20

R.I.F.F · Accepted Answer

Bệnh tiểu đường loại 2 là một mối đe dọa sức khỏe trên toàn thế giới và việc điều trị căn bệnh này bị hạn chế bởi hầu hết các thuốc hạ đường huyết đường uống hiện có đều thất bại sau khi dùng lâu dài. Vì vậy, tìm kiếm thuốc mới theo đường uống là cần thiết để kiểm soát lâu dài đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường loại 2. 

Một số sản phẩm từ thực vật thường được coi là an toàn (GRAS) đã được sử dụng rộng rãi trong chăm sóc bệnh tiểu đường vì đặc tính chống oxy hóa, chống viêm, chống béo phì và chống tăng đường huyết. Trong đó, berberine (C 20 H 19 NO 5) là thành phần hoạt chất chính trong cây Vàng đắng cho thấy tác dụng làm giảm glucose trong ống nghiệm và in vivo.

Trong nghiên cứu thử nghiệm này nhằm đánh giá hiệu quả của berberine ở người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Berberine được sử dụng cho cả bệnh nhân tiểu đường mới được chẩn đoán và bệnh nhân tiểu đường được kiểm soát kém, sử dụng một mình hoặc kết hợp với các thuốc hạ đường huyết khác trong ba tháng.

1. Phương pháp và đối tượng nghiên cứu

Chọn 84 đối tượng (49 phụ nữ và 35 nam giới) mắc bệnh tiểu đường loại 2 đã được đưa vào nghiên cứu. Nghiên cứu đơn trị liệu được thiết kế để so sánh berberine với metformin (nghiên cứu A, n = 36). Liệu pháp phối hợp nhằm đánh giá tác dụng cộng hưởng hoặc hiệp đồng của berberine đối với các thuốc chống đái tháo đường cổ điển (nghiên cứu B, n = 48). Mỗi nghiên cứu bao gồm một đợt điều trị kéo dài 13 tuần.


	Đối với nghiên cứu A, 18 đối tượng uống 500 mg berberine ba lần mỗi ngày vào đầu mỗi bữa ăn chính hoặc 500 mg metformin ba lần mỗi ngày sau các bữa ăn chính. 
	Đối với nghiên cứu B, 500 mg berberine ba lần mỗi ngày đã được thêm vào lần điều trị trước đó của họ trong 3 tháng. Nếu xảy ra các tác dụng phụ nặng trên đường tiêu hóa, liều berberine giảm xuống 300 mg ba lần mỗi ngày.


Đánh giá hiệu quả kiểm soát đường huyết được xác định bởi mức HbA1c .Các thông số về hiệu quả thứ cấp bao gồm sự thay đổi về đường huyết lúc đói (FBG), đường huyết sau ăn (PBG), triglycerid huyết tương, cholesterol toàn phần, cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL-C) và nồng độ cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-C).

2. Kết quả

Ở những bệnh nhân tiểu đường mới được chẩn đoán, berberine làm giảm lượng glucose và lipid trong máu. Có sự giảm đáng kể trong HbA1c (2%; P <0,01), FBG (3,8 mmol / L; P <0,01) và PBG (8,8 mmol / L; P <0,01) trong nhóm berberine. FBG (hoặc PBG) giảm dần trong quá trình điều trị bằng berberine, đạt mức thấp hơn 3,7 mmol / L (hoặc 8,7 mmol / L) dưới mức cơ bản vào tuần thứ 5 và duy trì ở mức này cho đến khi kết thúc nghiên cứu.





Điều trị kết hợp: Trong liệu pháp kết hợp trong 5 tuần, berberine làm giảm HbA 1c từ 8,1% xuống 7,3%. FBG và PBG cũng giảm đáng kể ( P <0,001). Insulin lúc đói và HOMA-IR giảm tương ứng 29,0% ( P<0,01) và 46,7% ( P <0,001). Lipid máu bao gồm triglycerid, cholesterol toàn phần và LDL-C giảm và thấp hơn đáng kể so với ban đầu.

3. Đánh giá an toàn

Tỷ lệ xảy ra các tác dụng phụ trên đường tiêu hóa là 34,5% trong 13 tuần điều trị bằng berberine bao gồm cả đơn trị liệu và kết hợp điều trị. Bao gồm tiêu chảy ( n : 6; tỷ lệ phần trăm: 10,3%), táo bón (4; 6,9%), đầy hơi (11; 19,0%) và đau bụng (2; 3,4%). Các tác dụng phụ chỉ được quan sát thấy trong bốn tuần đầu tiên ở hầu hết các bệnh nhân. Không có bệnh nhân nào bị các tác dụng phụ nghiêm trọng về đường tiêu hóa khi sử dụng berberine một mình.

4. Kết luận

- Trong nghiên cứu thử nghiệm này, berberine làm giảm đáng kể mức HbA1c ở bệnh nhân tiểu đường. Tác dụng làm giảm HbA1c được so sánh với tác dụng của metformin - một thuốc hạ đường huyết đường uống được sử dụng rộng rãi. Trong đơn trị liệu, berberine và metformin đều cải thiện các thông số đường huyết (HbA1c, FBG và PBG).

- Kết hợp với các tác nhân khác, berberin thể hiện trong việc cải thiện các thông số về đường huyết và lipid ở bệnh nhân đái tháo đường. Bên cạnh đó, Berberine được cho là có tiềm năng như một chất điều trị để hạ lipid máu. Trong nghiên cứu thử nghiệm này, berberine làm giảm cholesterol huyết thanh, chất béo trung tính và LDL-C.

 

Nguồn: Jun Yin, et al (2008), Metabolism; 57(5): 712–717. doi: 10.1016/j.metabol.2008.01.013

R.I.F.F · Answer

1. Giới thiệu chung về Berberin

Berberin là một alcaloid được phát hiện trong khoảng 150 loài thuộc nhiều họ thực vật khác nhau: Họ Mao lương (Ranunculaceae), họ Hoàng liên gai (Berberidaceae), họ Tiết dê (Menispermaceae), họ Cam (Rutaceae) …

Ngoài ra, berberin còn được tìm thấy trong vỏ các cây như: Hoàng bá với tỉ lệ 1,6% , vàng đắng với hàm lượng không ít hơn 1,5%.

Hiện nay, người ta thường dùng vàng đắng để đưa vào sản xuất berberin vì hàm lượng berberin trong thân và rễ cây cao, nguồn nguyên liệu nhiều, dễ thu hái, có ở nhiều vùng của Việt Nam, biên giới Việt Lào, Campuchia. Do đó, người ta coi vàng đắng là nguồn nguyên liệu chính để chiết xuất berberin.



Cấu tạo hóa học của Berberin

- Tính chất vật lý:

+ Tinh thể hay bột kết tinh màu vàng, không mùi có vị rất đắng.

+ Độ chảy khi ở dạng base là 145oC (bị phân hủy).

+ Độ tan dạng base tan chậm trong nước, hơi tan trong ethanol, khó tan trong ether.

+ Dạng muối clorid tan ở tỷ lệ 1/400 trong nước, dễ tan trong nước sôi, tan trong ethanol, thực tế không tan trong chloroform và ether.

+ Dạng muối sulfat dễ tan trong nước ở tỷ lệ 1/30, tan trong ethanol Berberin không có C bất đối nên không có đồng phân quang học.

- Tính chất hóa học:

+ Hóa tính của N: Berberin có tính chất như một base yếu, tạo muối bằng cách thay thế nhóm OH, việc tạo muối berberin không giống như các alcaloid khác mà muối tạo thành giống muối của hydroxyd kim loại, nghĩa là có loại phân tử nước.

+ Hóa tính của oxy: Berberin kém ổn định trong môi trường kiềm mạnh, N không vững bền, trong môi trường kiềm mạnh dễ hỗ biến mở vòng, cho chức aldehyd gọi là berberinal.

+ Hóa tính mạch kép: Berberin có thể mất mạch kép tại nhân giữa để cho các hydro alkaloid không màu.

- Tính chất dược động học:

+ Berberin dùng bằng đường uống hấp thu chậm và không hoàn toàn, sau 8 giờ đạt mức tối đa.

+ Sau khi hấp thu vào máu, thuốc được phân phối nhanh chóng vào các tổ chức tim, gan, thận; nồng độ berberin trong máu thấp khó đạt tới nồng độ có tác dụng ức chế vi khuẩn. Do đó berberin dùng bằng đường uống chủ yếu là chữa bệnh đường ruột.

+ Berberin bài tiết rất nhanh, một phần qua nước tiểu, một phần phá huỷ trong cơ thể.

2. Tác dụng dược lý và công dụng

2.1. Tác dụng của Berberin trong điều trị tiêu chảy ở người lớn và trẻ em

Tiêu chảy là một bệnh hệ tiêu hóa phổ biến, dẫn đến mất nước và chất điện giải, và có thể đe dọa tính mạng, đặc biệt là ở trẻ em và người lớn bị suy giảm miễn dịch hoặc suy dinh dưỡng.

Berberine có hoạt tính kháng sinh phổ rộng và được sử dụng rất rộng rãi để điều trị tiêu chảy, nó có thể ức chế sự tăng tiết các chất điện giải do độc tố vi khuẩn tả gây ra, giảm viêm, ức chế nhu động đường tiêu hóa, cải thiện tình trạng suy giảm chức năng tiêu hóa, giảm tiết dịch ruột và tiết dịch. Berberine có thể làm giãn cơ trơn ruột và kéo dài thời gian cư trú của các chất trong ruột để tiêu hóa và hấp thụ đầy đủ các chất trong ruột để điều trị tiêu chảy. Trong thực hành lâm sàng, berberin đôi khi được kết hợp với thuốc Tây y trong điều trị tiêu chảy, chẳng hạn như montmorillonite, kháng sinh, men vi sinh, vitamin B hoặc anisodamine.

Trong tổng số 38 nghiên cứu (3948 người tham gia, 27 thử nghiệm nhi khoa với 2702 trẻ em), so với kháng sinh, berberine cộng với kháng sinh cho kết quả tốt hơn ở cả người lớn và trẻ em nói chung, đặc biệt khi dùng trong 7 ngày hoặc 3 ngày trong bệnh tiêu chảy cấp nhiễm khuẩn của trẻ em. So với các nhóm đối chứng, sử dụng berberine đơn lẻ hoặc kết hợp với montmorillonite, probiotics và vitamin B làm tăng tỷ lệ chữa khỏi bệnh tiêu chảy trên lâm sàng. Việc sử dụng berberine đơn độc hoặc berberine kết hợp với montmorillonite làm giảm thời gian nằm viện.

2.2. Trên bệnh nhân tiểu đường type 2

Nghiên cứu thử nghiệm đánh giá hiệu quả của berberine ở 84 người mắc bệnh tiểu đường loại 2, ở cả bệnh nhân tiểu đường mới được chẩn đoán và bệnh nhân tiểu đường được kiểm soát kém một mình hoặc kết hợp với các thuốc hạ đường huyết khác trong ba tháng. Chỉ số HbA1c, đường huyết và HOMA được sử dụng để xác định hiệu quả của berberine.

Kết quả thu được như sau:



Trong nghiên cứu thử nghiệm này, berberine làm giảm đáng kể mức HbA1c ở bệnh nhân tiểu đường. Tác dụng làm giảm HbA1c có thể so sánh với tác dụng của metformin. Trong đơn trị liệu, berberine và metformin đều cải thiện các thông số đường huyết (HbA 1c , FBG và PBG). Nhưng ảnh hưởng của chúng đối với chuyển hóa lipid là khác nhau. Berberine làm giảm đáng kể chất béo trung tính trong huyết thanh và cholesterol toàn phần. So với berberine, metformin có ít ảnh hưởng đến các chỉ số lipid này.

2.3. Tác dụng của Berberin trong giảm lipid máu

Tăng lipid máu là một thành phần chính của hội chứng chuyển hóa, và làm tăng nồng độ triglycerid (TG), cholesterol toàn phần (TC) và cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL-C), đồng thời làm giảm nồng độ lipoprotein tỷ trọng cao trong huyết thanh cholesterol (HDL-C). 

Trong một nghiên cứu, việc uống berberine ở 32 bệnh nhân tăng cholesterol máu trong 3 tháng cho thấy làm giảm 29% nồng độ cholesterol trong huyết thanh, 35% triglycerid và 25% LDL-cholesterol. Hơn nữa, việc điều trị chuột đồng bị tăng lipid máu bằng berberine làm giảm 40% nồng độ cholesterol trong huyết thanh và 42% LDL-cholesterol, với sự gia tăng 3,5 lần biểu hiện mRNA LDLR ở gan và tăng 2,6 lần mức protein LDLR trong gan.

2.4. Cơ chế Berberin đối với xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch chủ yếu là một bệnh rối loạn chuyển hóa lipid gây ra nhiều bệnh tim mạch và mạch máu não. Berberin có tác dụng bảo vệ chống lại chứng xơ vữa động mạch bằng các cơ chế: cải thiện rối loạn chức năng nội mô; ức chế sự tăng sinh và di cư của tế bào cơ trơn; giảm kết dính bạch cầu đơn nhân, viêm đại thực bào và kết tập cholesterol, hình thành tế bào bọt, kết tập tiểu cầu ( hình 2).



Nhiều nghiên cứu đã báo cáo tiềm năng điều trị của BBR trong việc ức chế xơ vữa động mạch trên các mô hình chuột bị xơ vữa động mạch. Ví dụ, điều trị BBR (150 mg / kg / ngày, po, 12wk) rõ ràng đã làm giảm diện tích mảng xơ vữa động mạch và cho thấy sự ức chế các dấu hiệu viêm và oxy hóa. Cụ thể, BBR làm giảm nồng độ IL-1β và TNFα trong huyết thanh, đồng thời giảm sự biểu hiện của ICAM-1, iNOS và IL-6 trong động mạch chủ. 

Lưu ý: Berberin không được sử dụng cho phụ nữ có thai vì dễ gây kích thích co bóp tử cung.

3. Ứng dụng trong sản xuất dược phẩm

Với những tác dụng dược lý và công dụng tuyệt vời như vậy, berberin được bào chế thành thuốc hoặc thực phẩm bảo vệ sức khỏe để hỗ trợ điều trị các bệnh về đường ruột như: lỵ trực khuẩn, rối loạn tiêu hóa…

Không những vậy, một số nhà sản xuất còn ứng dụng các tác dụng của berberin để bào chế thành dạng thuốc nhỏ mắt để điều trị viêm kết mạc, đau mắt đỏ do kích thích bên ngoài (gió, nắng, bụi, khói…).

Bên cạnh đó, Berberin còn được bào chế dưới dạng viên nén giải phóng kéo dài tại đại tràng, với tá dược là pectin để điều trị các bệnh lý liên quan ở cơ quan này.

4. Thời hạn sử dụng

24 tháng kể từ ngày sản xuất. Ngày sản xuất và hạn sử dụng được ghi trên mẫu bao bì.

5. Bảo quản

Nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp.

Nguồn tài liệu tham khảo:

1. Mingkun Yu, (2020), "Berberine for diarrhea in children and adults: a systematic review and meta-analysis".

https://doi.org/10.1177%2F1756284820961299

2. Jun Yin, (2009), "Efficacy of Berberine in Patients with Type 2 Diabetes", HHS Public Access, 57(5), 712-717.

https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.metabol.2008.01.013

3. Xiaojun Feng, (2019), "Berberine in Cardiovascular and Metabolic Diseases: From Mechanisms to Therapeutics", Theranostics, 9(7): 1923–1951.

https://dx.doi.org/10.7150%2Fthno.30787.

R.I.F.F · Answer

Tình trạng kháng thuốc Artemisinin trong điều trị bệnh sốt rét đang ngày càng diễn ra phổ biến và nghiêm trọng. Đây cũng là vấn đề nan giải của các nhà khoa học, bác sĩ trong việc chữa trị căn bệnh này. Mời bạn cùng đọc ngay bài viết dưới đây để có góc nhìn toàn cảnh về sự kháng thuốc này.

1. Tình hình kháng Artemisinin trong điều trị bệnh sốt rét

Vào năm 1967, WHO đã định nghĩa kháng thuốc Artemisinin cũng như các loại thuốc chống sốt rét khác là khả năng của một loại ký sinh trùng sống sót hoặc nhân lên bất chấp việc sử dụng và hấp thụ một loại thuốc được cho với liều lượng bằng hoặc cao hơn liều được khuyến cáo.

Hiện nay ở nước ta cũng như các nước trong khu vực Đông Nam Á như Lào, Campuchia đã xuất hiện tình trạng ký sinh trùng sốt rét Plasmodium falciparum kháng Artemisinin – thuốc điều trị sốt rét từ lâu đời. Chính vì vậy, việc điều trị trở nên ngày càng khó khăn hơn bao giờ hết.

Tại Việt Nam, tình trạng kháng Artemisinin đã diễn ra ở một số tỉnh như Khánh Hòa, Gia Lai, Đăk Nông, Quảng Nam và có thể lan rộng ra cả nước.

Một nghiên cứu được thực hiện vào năm 2006 và 2007 tại tỉnh Battambang, Campuchia, cho thấy một số ít bệnh nhân mắc bệnh sốt rét do ký sinh trùng sốt rét P. falciparum gây ra có sự giảm độ nhạy cảm với thuốc Artemisinin và thời gian đào thải ký sinh trùng chậm sau khi điều trị bằng artesunat với liều 4mg/kg cân nặng trong 7 ngày.

Không những vậy, hiện nay đã có 3 loài ký sinh trùng sốt rét đã được ghi nhận là xảy ra tình trạng kháng thuốc Artemisinin cũng như các thuốc chống sốt rét khác đó chính là: Plasmodium falciparum, Plasmodium vivax, Plasmodium malaria. Trong đó, P.falciparum là loại ký sinh trùng sốt rét có tần xuất kháng lại cao nhất và kháng nhiều loại thuốc chống sốt rét nhất.



Một số vùng địa lý xuất hiện tình trạng kháng thuốc Artemisinin

2. Nguyên nhân của tình trạng kháng Artemisinin trong điều trị bệnh sốt rét

Đông Nam Á từ lâu đã được coi là tâm chấn của kháng thuốc chống sốt rét. Không chỉ kháng với Artemisinin, ký sinh trùng sốt rét còn đề kháng với chloroquine, proarinil, sulphadoxine-pyrimethamine, mefloquine và piperaquine. Ký sinh trùng sốt rét P.falciparum kháng thuốc là do các nguyên nhân sau:

- Áp lực thuốc (drug pressure)

Theo các chuyên gia y tế, chỉ dùng 1 loại thuốc như Artemisinin trong 1 thời gian dài cho số lượng lớn các bệnh nhân sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho chủng biến dị kháng tự nhiên dần dần

Thời gian bán thải của thuốc Artemisinin ngắn (2 ± 0.5 giờ) làm ký sinh trùng không có khả năng tiếp nhận đủ nồng độ của thuốc trị liệu trong thời gian dài. Từ đó làm tăng khả năng ký sinh trùng sốt rét kháng thuốc.

 Sử dụng thuốc trong khoảng thời gian dài ở phạm vị rộng sẽ tạo điều kiện thuận lợi  cho các chủng của ký sinh trùng sốt rét bị biến dị, thay thế dần dần những chủng bị nhạy cảm với thuốc Artemisinin trước đây.

- Hành vi của con người

Hành vi của con người là một trong những nguyên nhân nổi bật của hiện tượng kháng thuốc Artemisinin cũng như các thuốc chống sốt rét khác.

Bệnh sốt rét ở Đông Nam Á chủ yếu nằm trong khu vực có rừng, thường nằm sát biên giới, nơi có sự di chuyển hợp pháp và bất hợp pháp của người dân. Điển hình là nam thanh niên, đối tượng lớn mang mầm bệnh sốt rét.

Những đối tượng này thường không có sự chăm sóc y tế đầy đủ và thường tự điều trị khi mắc bệnh. Họ có nguy cơ sử dụng những loại thuốc giả, thuốc kém chất lượng với liều lượng sử dụng không đúng khiến việc kháng thuốc Artemisinin bùng phát.

- Ký sinh trùng sốt rét bị đột biến gen, thay đổi cấu trúc gen của các loại ký sinh trùng sốt rét cũng gây ra hiện tượng kháng thuốc.

- Những đối tượng có hệ thống miễn dịch bảo vệ của cơ thể kém: như người bệnh có dinh dưỡng không đầy đủ, bệnh nhân nhiễm HIV, viêm gan B… cũng làm tăng nguy cơ kháng thuốc Artemisinin.

3. Cơ chế của sự kháng thuốc Artemisinin

Theo các nhà nghiên cứu khoa học, sự giảm nhạy cảm với Artemisinin có liên quan đến đột biến K13 của ký sinh trùng sốt rét đã dẫn đến tình trạng kháng thuốc.

Ở cấp độ sinh hóa, đột biến ở K13 thực tế là một đột biến duy nhất gây kháng artemisinin.

Kháng thuốc artemisinin thực sự xuất hiện là do những hoạt động thông qua sự thay đổi rộng rãi trong phiên mã. Ký sinh trùng kháng thuốc artemisinin đã được tìm thấy có sự thay đổi phiên mã sâu sắc trong phản ứng protein chưa hoàn chỉnh.

Từ đó làm đảo ngược phản ứng của tế bào với thuốc chống sốt rét, làm tăng khả năng của ký sinh trùng để sửa chữa hoặc làm suy giảm nhanh chóng các protein (hoặc các thành phần tế bào khác) do tiếp xúc với artemisinin.

Các nghiên cứu riêng biệt liên quan đến sự đồng bộ chặt chẽ của các dòng thích nghi nuôi cấy cũng ủng hộ giả thuyết rằng phản ứng stress tế bào tăng cường làm cơ sở cho sự kháng thuốc, với ký sinh trùng sốt rét có sự đột biến K13 đã biểu hiện giảm độ nhạy artemisinin trong một phần ba chu kỳ ký sinh trùng.

Sự phát triển của kháng thuốc thông qua giảm thiểu thiệt hại do artemisinin gây ra cũng sẽ phù hợp với artemisinin thực hiện hành động của chúng thông qua các hiệu ứng pleiotropic, liên quan đến kiềm hóa sau khi kích hoạt bằng haem từ quá trình tiêu hóa huyết sắc tố.



Cơ chế kháng thuốc Artemisinin

Ngoài ra, các nghiên cứu in vitro gần đây đã thăm dò cơ chế kháng artemisinin trong các vòng đời ký sinh trùng sốt rét. Trong các nghiên cứu phiên mã được mô tả ở trên, ký sinh trùng kháng thuốc thường ở phần đầu của chu kỳ phát triển tế bào hồng cầu vô tính, có khả năng làm giảm hoạt hóa artemisinin hoặc kéo dài thời gian sửa chữa các protein bị hư hỏng.

Các nghiên cứu cũng quan sát thấy ở các chủng ký sinh trùng sốt rét được phân lập thích nghi với nuôi cấy đều cho rằng các chủng ký sinh trùng sốt rét sẽ giảm tiếp xúc với artemisinin ở giai đoạn phát triển và dễ bị tổn thương nhất ở hồng cầu (trophozoites) và tăng phơi nhiễm ở giai đoạn kháng thuốc (vòng).

4. Biện pháp ngăn chặn và hạn chế sự tác động của tình trạng kháng thuốc Artemisinin, tầm nhìn tương lai

Tình trạng kháng thuốc Artemisinin cũng như các thuốc chống rét đang diễn ra tại Đông Nam Á và các khu vực khác có thể lây lan trên toàn thế giới. Hậu quả của tình trạng này là rất nguy hiểm đối với sức khỏe của con người. Do vậy chúng ta cần có biện pháp ngăn chặn, hạn chế sự tác động của tình trạng kháng thuốc Artemisinin

Liệu pháp kết hợp các dẫn xuất Artemisinin (ACT)

Liệu pháp kết hợp các dẫn xuất Artemisinin (ACT) (kết hợp ít nhất 2 hoạt chất có cơ chế hoạt động khác nhau) đã được ghi nhận là giảm tình trạng kháng thuốc Artemisinin với kết quả khả quan như: tăng khả năng dung nạp thuốc của người bệnh, cho tác dụng nhanh chóng và có hiệu quả duy trì tốt.

Đến năm 2006, liệu pháp kết hợp ACT được khuyến cáo là phương pháp điều trị chuẩn cho bệnh sốt rét P.falciparum trên toàn thế giới.

Theo khuyến cáo của Tổ chức y tế thế giới WHO, để điều trị bệnh ký sinh trùng sốt rét thì có thể sử dụng một số sự kết hợp các thuốc là dẫn xuất Artemisinin như sau:

Điều trị bệnh sốt rét do ký sinh trùng P.falciparum không có biến chứng

Điều trị người lớn, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai trong 3 tháng đầu mắc bệnh sốt rét do ký sinh trùng P.falciparum không có biến chứng có thể lựa chọn một trong những sự kết hợp sau:


	Artemether + lumefantrine.
	Artesunate + amodiaquine.
	Artesunate + mefloquine.
	Dihydroartemisinin + piperaquine.
	Artesunate + sulfadoxine – pyrimethamine  (SP)


Với trẻ nhỏ có cân nặng nhỏ hơn 25kg được điều trị bằng dihydroartemisinin + piperaquine nên dùng dihydroartemisinin với liều tối thiểu 2.5 mg/kg cân nặng và piperaquine với liều 20 mg/kg cân nặng mỗi ngày trong vòng 3 ngày.

Điều trị bệnh sốt rét do ký sinh trùng P.vivax

Ở những khu vực đã xác định được P. vivax kháng chloroquine, các bệnh nhân nên được điều trị bằng ACT, tốt nhất là một trong đó các loại thuốc đối đó cần có thời gian bán hủy dài. Tuy nhiên cần tránh sự kết hợp artesucky + sulfadoxine-pyrimethamine (AS + SP).

Để ngăn ngừa bệnh sốt rét do ký sinh trùng P.vivax  tái phát, các bác sĩ có thể nên primaquine vào trong phác đồ điều trị.

Điều trị bệnh sốt rét do ký sinh trùng P.malaria

Bệnh nhân bị sốt rét do ký sinh trùng P.malaria gây ra nên được điều trị bằng artesunate theo đường tiêm (tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch) trong ít nhất 24 giờ và sau đó là sử dụng một liệu trình ACT hoàn chỉnh trong 3 ngày khi bệnh nhân có thể dung nạp thuốc theo đường uống.

Khi việc tiêm truyền không thể thực hiện được, trẻ em dưới 6 tuổi bị sốt rét do ký sinh trùng sốt rét P.malaria nên được điều trị Artesunate thông qua đường trực tràng dưới sự chỉ định của bác sĩ.

Nghiên cứu các loại thuốc mới

Một số loại thuốc mới như spiroindolones và imidazolopiperazines đang được đánh giá có tiềm năng trong việc cải thiện hiệu quả điều trị bệnh sốt rét.

Sự kết hợp của các loại thuốc này với thuốc khác hiện vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu. Bên cạnh đó, arterolane (một dạng tổng hợp của trioxolanes) và artefenomel đang được đánh giá có thể loại bỏ ký sinh trùng sốt rét một cách nhanh chóng.

Qua nhiều nghiên cứu trên các bệnh nhân kháng Artemisinin, sự kết hợp arterolane và piperaquine cho thấy khả năng thanh thải ký sinh trùng nhanh chóng và hiệu quả tương đương với sự kết

Artefenomel là một hợp chất ổn định hơn với thời gian bán hủy dài hơn, có thể sử dụng đơn lẻ trong điều trị bệnh sốt rét. Trong một nghiên cứu nhỏ ở biên giới Thái Lan và Myanmar, sử dụng một liều artefenomel duy nhất cho kết quả là tốc độ thanh thải ký sinh trùng chậm hơn so với artesunate trên bệnh nhân mắc ký sinh trùng nhạy cảm với artemisinin, nhưng nhanh hơn một chút so với artemisinin trên ký sinh trùng kháng artemisinin.

Nghiên cứu đánh giá hiệu lực của thuốc

Hiện tượng kháng thuốc có thể biến động theo từng thời kỳ, do vậy ở mỗi khu vực chúng ta cần đánh giá hiệu lực của thuốc để chỉ đạo chiến lược, chiến thuật trong việc dùng thuốc và để đánh giá hiệu quả của các thuốc chưa kháng. Có 2 loại test để đánh giá vấn đề này là: test in vivo và test in vitro.


	Test vivo: có thể đánh giá trực tiếp hiệu lực điều tị của 1 công thức thuốc, đo thời gian hết ký sinh trùng ở máu ngoại vi và thời gian hết sốt, tìm sự tái xuất hiện ký sinh trùng tới ngày 14 hoặc 28 (tùy test lựa chọn).
	Test in vitro: loại test này nhằm đánh giá độ kháng thuốc của ký sinh trùng, cần thiết phải nuôi cấy ký sinh trùng và làm test in vitro để loại trừ các yếu tố của cơ thể bệnh nhân.


Mong rằng qua những thông tin mà bài viết đã chia sẻ đã giúp các bạn hiểu rõ hơn về vấn đề kháng thuốc Artemisinin trong điều trị sốt rét và các biện pháp đối phó với tình trạng này.

Hiệu quả của Berberine ở bệnh nhân tiểu đường loại 2

Tin liên quan

Viết bình luận

Sản phẩm

Viện nghiên cứu thực phẩm chức năng

Nhập thông tin của bạn